در آخرین اخبار اعلام‌شده در این زمینه، روز گذشته معاون حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری تهران اعلام کرد با اتوبوس‌هایی که به‌زودی به ناوگان حمل‌ونقل عمومی تهران افزوده می‌شوند، تعداد اتوبوس‌های برقی پایتخت به ۳۹۰ دستگاه می‌رسد. البته جذب راننده و کادر متخصص برای این ناوگان افزوده‌شده به پایتخت هم بحث مهمی است که مدیرعامل شرکت واحد اتوبوسرانی تهران در آخرین گفت‌وگوی خود به فراز و نشیب‌های آن اشاره کرده است.
رانندگی اتوبوس، جزو مشاغل سخت و زیان‌آور است
مدیرعامل شرکت واحد اتوبوسرانی تهران گفت: «برآورد می‌شود که برای پاسخگویی به نیاز جمعیت فعلی تهران که حدود ۱۲ تا ۱۳ میلیون‌نفر است، باید بین 7 هزار و 500 تا ۹ هزار دستگاه اتوبوس فعال در سطح شهر وجود داشته باشد. حتی اگر کف این عدد را ملاک قرار دهیم، ۷ هزار و 500 دستگاه اتوبوس فعال نیاز اساسی تهران امروز است. قرار است این هدف از طریق تعمیر، بازسازی و نوسازی ناوگان تا پایان سال ۱۴۰۴ محقق شود.»
احمد قیومی در ادامه گفت: «خوشبختانه امروز حدود ۳ هزار و 400 تا ۳ هزار و 500 دستگاه اتوبوس فعال در تهران داریم که بخشی از آن‌ها بازسازی و اورهال شده‌اند و بخشی دیگر اتوبوس‌های نو هستند. همچنین در این دوره قراردادهای بسیار خوبی با شرکت‌های داخلی منعقد شد و قراردادهای بزرگی با شرکت‌هایی چون اسنا و عقاب‌افشان بسته شد. قرارداد یک‌هزار و ۵۰۰ دستگاهی با شهرداری تهران منعقد شد که تا امروز نزدیک به یک‌هزار دستگاه اتوبوس جدید تحویل داده شده و در ناوگان مشغول به‌کار هستند.»
مدیرعامل شرکت واحد اتوبوسرانی افزود: «در کنار نوسازی، یک اقدام مهم دیگر نیز در این دوره رقم خورد و آن ورود جدی به‌عرصه برقی‌سازی اتوبوس‌ها در شهر تهران بود.»
قیومی درباره نیاز روزافزون به نیروی انسانی هم‌زمان با ورود اتوبوس‌های جدید به ناوگان اظهار کرد: «برای هر یک‌هزار دستگاه اتوبوس، حداقل به ۲ هزار و 500 تا ۳ هزار نفر نیروی انسانی نیاز است تا بتوان بهره‌برداری موثری از ناوگان داشت. بر این اساس هر اتوبوس جدیدی که به ناوگان اضافه می‌شود، بلافاصله نیاز به‌جذب راننده، نیروی فنی و نیروی ستادی دارد.»
وی افزود: «از ابتدای امسال تاکنون حدود ۱۵۰ دستگاه اتوبوس به ناوگان افزوده شده که از این تعداد، فقط در یک مرحله ۷۰ دستگاه در یک بازه کوتاه وارد شدند. برای همه این‌ها باید بلافاصله برنامه جذب نیرو داشته باشیم؛ رانندگانی که ما آن‌ها را راهبر می‌نامیم؛ چراکه فقط رانندگی نمی‌کنند، بلکه مسئولیت مراقبت کامل از اتوبوس را برعهده دارند.»
وی ادامه داد: «شغل راننده اتوبوس جزو مشاغل سخت و زیان‌آور محسوب می‌شود. ساعت‌ها در ترافیک سنگین تهران، در شرایطی بسیار پرتنش و با رعایت نکردن مقررات توسط بسیاری از خودروها و موتورسیکلت‌ها، کار بسیار سختی دارند. گاهی می‌بینم دور یک اتوبوس، ۱۰ موتورسوار در حال حرکت هستند؛ با توجه به‌طول ۱۲ متری اتوبوس و میدان دید محدود، کنترل چنین شرایطی کار آسانی نیست.»
مدیرعامل شرکت واحد اتوبوسرانی گفت: «ما در سال ۱۴۰۳ موفق به‌جذب نزدیک به ۸۰۰ نفر نیروی جدید شدیم و برای سال ۱۴۰۴ نیز درخواست مجوز جذب حدود ۳ هزار نفر دیگر را ارائه کرده‌ایم تا بتوانیم پاسخگوی نیاز ناوگان باشیم؛ هم برای اتوبوس‌های جدید و هم برای جایگزینی نیروهای بازنشسته. در همین سال، حدود ۶۰۰ نفر از رانندگان ما بازنشسته خواهند شد.»
نزدیک به ۹۰۰۰ نفر نیروی انسانی جدید مورد نیاز است
وی در ادامه افزود: «یکی از چالش‌های جدی ما اخذ گواهینامه پایه یک است. تمام رانندگان اتوبوس باید دارای گواهینامه پایه یک باشند که دریافت آن فرآیند خاصی دارد. مراکز آموزش رانندگی محدود هستند و ظرفیت صدور گواهینامه پایه یک در سطح کشور، با نیاز جذب نیروهای ما تناسب ندارد. آگهی‌های جذب عمومی منتشر شده و همچنان ادامه دارد. متقاضیانی که شرایط لازم را دارند، می‌توانند مراجعه کنند. پس از جذب، دوره‌های آموزشی تخصصی برای آن‌ها برگزار می‌کنیم تا به‌صورت کامل با استانداردهای شرکت واحد آشنا شوند.»
قیومی همچنین گفت: «در مراسم افتتاحیه پایانه بعثت، شهردار تهران نیز تاکید کرد که اگر تمام اتوبوس‌های مورد نیاز وارد ناوگان شوند، نزدیک به ۹ هزار نفر نیروی انسانی جدید مورد نیاز خواهد بود. این آمار براساس ضریب‌های تخصصی محاسبه شده است و در حال حاضر حدود ۴ هزار و 700 تا ۵ هزار راننده داریم که به دو دسته رسمی و قراردادی تقسیم می‌شوند. برای بهره‌برداری از ناوگان مطلوب باید حداقل ۷ هزار راننده در اختیار داشته باشیم. امروز با کمبود نیرو مواجه هستیم و بسیاری از رانندگان با اضافه‌کاری و حضور در ایام تعطیل، این خلأ را پوشش می‌دهند.»
سن و سال بالای اتوبوس‌های بخش‌خصوصی
به‌گفته مدیرعامل شرکت واحد اتوبوسرانی، در سال‌هایی که اتوبوس جدیدی به ناوگان وارد نشد، جذب نیروی انسانی هم انجام نگرفت؛ بنابراین، مشکل نیروی انسانی نیز به‌صورت زنجیره‌وار در کنار کمبود اتوبوس رخ داده و امروز به‌نقطه‌ای رسیده‌ایم که باید هم‌زمان بر هر دو حوزه تمرکز کنیم. وی افزود: «بخشی از بار اتوبوسرانی نیز به‌شرکت‌های خصوصی واگذار شده که همچنان با ما همکاری دارند؛ خصوصا در خطوط تغذیه‌ای (فیدر).»
قیومی درباره نقش بخش‌خصوصی در بهره‌برداری از ناوگان اتوبوسرانی گفت: «شرکت‌های خصوصی که با ما همکاری می‌کنند، کاملا قابل شناسایی هستند؛ اتوبوس‌های آن‌ها معمولا سن‌وسال بالایی دارند و سال‌هاست در حال بهره‌برداری هستند. به‌همین دلیل ما به آن‌ها توصیه کرده‌ایم که ناوگان خود را یا بازسازی و یا نوسازی کنند تا امکان ادامه فعالیت در خطوط تغذیه‌ای ما برایشان فراهم باشد.»
وی در ادامه افزود: «امروز با ورود اتوبوس‌های جدید و برنامه‌ریزی برای جذب راننده، برخی کارشناسان معتقدند شهرداری به‌مدل گذشته یعنی توسعه ناوگان ملکی بازگشته است. درحالی که سال‌ها تلاش بر این بود که سهم اتوبوس‌های ملکی شهرداری کاهش یابد و با واگذاری بهره‌برداری به بخش‌خصوصی، هزینه‌ها و ساختار سازمانی سبک‌تر شود؛ اما واقعیت این است که طبق قانون، ۴۰ درصد ناوگان باید در اختیار شرکت واحد و به‌صورت ملکی باشد. امروز نیز همین نسبت برقرار است. اگر به‌عدد ۷ هزار و 500 دستگاه اتوبوس برسیم، حدود ۳ هزار دستگاه از آن باید ملکی باشد که بتوانیم مطابق ضوابط، ناوگان را اداره کنیم.»
